Fümigasyonun Amacı ve Önemi

İnsanların ilk çağlardan beri gerek inançları uğruna kestikleri hayvanların ve gerekse tıbbi amaçlarda kullandıkları bitkisel ve bitkisel kaynaklı olmayan maddelerin yakılması esnasında ortaya çıkan duman, fumigasyon işleminde kullanılan fümigantların ilk nüvesini oluşturmakta ve tabii halde oluşan bu işlemde fümigasyonun ilk kullanım sahasını teşkil etmektedir.

Fumigasyon Nedir?

Kükürdün yakılması suretiyle oluşan gazın ev zararlılarına karşı kullanıldığı Homeros’un Odysseia adlı eserinde bildirilmektedir. (M.Ö 10. Asır). Gaz ve buharın savaş aracı olarak da M.Ö 431 – 404 yılları arasında Atina Isparta savaşlarında ve M.S 670 yıllarında Arapların İstanbul’u kuşatmaları sırasında Bizanslılar tarafından kullanıldığı yine tarihlere geçmiştir.

Zehirli gazların tarımsal alanda ilk kullanımı M.Ö 200 yılında bağ yapraklarındaki zararlı böceklerin asfalt ve kükürt dumanları ile yok edilmeye çalışıldığı literatürde kayıtlıdır.

Fümigantların Tarihte Kullanım Kronolojisi

1854 – CS2 (Karbon Sülfür)

1886 – H2S (Hidrojen Siyanür)

1907 – CCI3 NO2 (Klorpikrin)

1927 – C2H4O (Etilen Oksit)

1932 – CH3 Br (Methyl Bromid)

Dünyada fümigasyon işleminin yapıldığı modern anlamda ilk Fümigatuvar 1920 de Amerika’da ve 1926 yılında Fransa’da tesis edilmiştir.

Türkiye’de ilk fümigatuvar Mersin’de Fransızlar tarafından inşa edilmiş olup, daha sonra İzmir’de Tariş bünyesinde ve İstanbul’da Cibali Tekel tütün fabrikasında faaliyete geçirilmiştir.

Fümigasyon (fumus + agare)

Her türlü biyolojik dönemlerdeki böcekleri ve diğer zararlı hastalık etmenlerini öldürmek amacıyla kapalı bir ortamda belirli bir ısıda ve belirli bir miktarda gaz halinde kimyasal bir madde (fümigant) vermek ve belirli bir süre gazı bu ortamda tutmak amacı ile yapılan işlemdir.

İlaçlar sindirim solunum, kontak (değme) yoluyla etki ederler.

Fümigantlar solunum yolu ile etkili olurlar. Oksidaz, peroksidaz gibi enzimlere etki ederek solunuma engel olurlar yada sinir sistemini felç ederler.

Fümigasyonun Olumlu Yönleri

  • Bulaşık Ürüne direk olarak tatbik edilebilen bir yöntem olması,
  • Difüzyon yüksekliği nedeni ile ürünlerde uç noktalara kadar nüfuz edebilme ve homojen dağılma imkanı sağlaması,
  • Gıda maddelerindeki kalıntı ve koku oranının tolerans sınırları içinde olması,
  • Kısa sürede büyük miktardaki ürünlere uygulanabilme olanağı sağlanması,
  • Diğer savaş yöntemlerine oranla daha az masraf ve işgücü gerektirmesi,
  • Zararlı etmenlerin tüm biyolojik dönemlerinde etkili olması gibi özellikler bu işlemin olumlu yönlerini teşkil etmektedir.

Fümigantların Olumsuz Yönleri

  • Fumigantlar aşındırıcı madde olup taşındıkları kapları, fümigasyon odasını, bağlantı ve diğer aksamları aşındırırlar. Örneğin, fosfin isimli fümigant altın, bakır, gümüş gibi metallerde aşındırıcı etkiye sahiptir,
  • Doğru kullanılmadıklarında tatbik edildikleri maddelerde kalıcı ve istenilmeyen rezidü oluşturabilirler,
  • Doğru kullanılmadıklarında canlı bitkilerde bozulmalara ve üretim meteryallerinde çimlenme kaybına neden olabilirler,
  • Parlayıcı, patlayıcı ve yanıcı olduklarından tehlike yaratabilirler,
  • İnsanlar üzerinde yüksek toksit etkilidirler

Fümigasyon Teknikleri

Vakum Fümigasyonu;

  • Sabit vakum Tesisi
  • Seyyar vakum tesisi (arabası)

Atmosferik Fümigasyon;

  • Gaz geçirmez çadır altında fümigasyon
  • Gaz odalarında fümigasyon
  • Gemi ambarı, konteyner ve vagonlarda fümigasyon
  • Hububat silolarında fümigasyon
  • Değirmen fümigasyonu
  • Bina fümigasyonu
  • Toprak fümigasyonu
  • Gazlama bidonlarında fümigasyon

Vakum Fümifasyonu

Vakum fümigasyonu, fümigantın verildiği hücrenin içindeki havanın belli oranda boşaltılması sonunda gaz verilmesi şeklidir. Bu gibi hücreler havanın boşaltılmasına dayanıklı olacak nitelikte yapılan dikdörtgen veya silindirik tesislerdir. Bu sistemin özelliği fümigantın atmosferik sisteme nazaran daha hızlı dağılımı ve materyal tarafından emilmesidir. Böylece daha az fümigant kullanılarak 2 ila 4 saat gibi kısa bir sürede kesin netice alınabilir.

Avantajları;

Gazın nüfus kabiliyeti yüksektir, Fümigant zararlı etmenin bütün biyolojik dönemlerine yüksek oranla etkilidir, Fümigasyon süresi çok kısadır, Fümigant sarfiyatı azdır, Tekniğe uygun olup tehlikesi azdır, insan gücünden tasarrufu vardır, paketlenmiş ve presli ürünler ilaçlanabilir.

Dezavantajları;

Fazla finansman gerektiren pahalı tesislerdir, Yetişmiş teknik elemana ihtiyaç vardır, Yeşil aksamlı bitkilerle yaş meyve ve sebzelerin fümigasyonuna uygun değildir, Genellikle taşınamayan sabit tesislerdir.

Atmosferik Fümifasyon

Normal basınç altında yapılan bir fümigasyon şeklidir. Vakum fümigasyonunda olduğu gibi hücrenin havasının boşaltılması söz konusu değildir. Pratik oluşu sebebi ile geniş uygulama alanı bulmasına rağmen işlemin yapıldığı süre vakum fümigasyonuna nazaran çok daha uzundur. Atmosferik fümigasyon genellikle içinde yapıldığı ortamda kullanılan malzeme ve araca göre değişmektedir.

Avantajları;

Fazla yatırım gerektirmez, Pratiktir ve kolay uygulanabilir, özellikle çadır kullanılarak taşınabilirliği sayesinde ürün yerinden oynatılmadan ilaçlanabilir, vakum tesisi kadar kompleks değildir.

Dezavantajları;

Fümigasyon süresi uzundur, Fümigant sarfiyatı fazladır, Fümigant zararlıların bütün biyolojik dönemlerine aynı oranda etkili değildir, Fazla oranda insan gücüne ihtiyaç vardır, İnsan sağlığı için tehlike söz konusudur, Modern vakumlu fümigatuvar tekniğinden yoksundur.

Bilgi almak ve sorularınıza cevap bulmak için bize ulaşın!

English Turkish